ارتباط حرکتی بین گسل سفیدآبه و گسل زاهدان به کمک شاخص های ریخت زمین ساختی و داده های لرزه زمین ساختی

گسل سفیدآبه و گسل زاهدان در جنوب شرقی ایران و در ایالت ساختاری سیستان واقع شده اند. سنگ های این منطقه شامل رسوباتی از کرتاسه بالایی تا پلیوسن می باشند. گسل سفیدآبه یک گسل تراستی پنهان به طول 45 کیلومتر و گسل زاهدان یک گسل امتداد لغز با طول 210 کیلومتر می باشد که گسل سفیدآبه از انتهای شمالی این گسل شروع می شود. بخش شرقی این گسل دارای امتداد n5w می باشد که امتدادی شبیه گسل زاهدان داشته و مابقی این گسل تقریبا دارای روند n45w می باشد. محاسبه و بررسی شاخص های ریخت زمین ساختی در طول گسل سفیدآبه نشان دهنده کاهش فعالیت تکتونیکی از شرق به غرب می باشد. به طوریکه شاخص تضاریس جبهه کوهستان (smf ) از شرق به غرب افزایش می یابد ( بخش شرقی: 08/1، بخش میانی: 16/1، بخش غربی:42/1). شاخص گرادیان رودخانه (sl ) از منطقه شرق به غرب در حال کاهش می باشد (بخش شرقی: 399، بخش میانی: 7/324، بخش غربی:2/294). شاخص دره (v) از منطقه شرق به غرب در حال افزایش می باشد (بخش شرقی: 41/0، بخش میانی: 47/0، بخش غربی: 58/0). شاخص هیپسومتری (er ) نیز از منطقه شرق به غرب در حال کاهش می باشد (بخش شرقی: 59/0، بخش میانی: 51/0، بخش غربی:39/0). بررسی شاخص های ریخت زمین ساختی در طول گسل زاهدان نشان دهنده افزایش فعالیت تکتونیکی از جنوب به شمال می باشد، به طوری که شاخص smf از جنوب به شمال کاهش می یابد ( بخش جنوبی: 13/1، بخش شمالی: 07/1) . شاخص sl از منطقه جنوب به شمال در حال افزایش می باشد (بخش جنوبی: 6/278، بخش شمالی: 08/291). شاخص v از منطقه جنوب به شمال در حال کاهش می باشد (بخش جنوبی: 66/0، بخش شمالی: 36/0). بر این اساس، شاخص های ریخت زمین ساختی در طول گسل های زاهدان و سفیدآبه، برخاستگی منطقه را با بیشترین فعالیت تکتونیکی برای منطقه شمالی گسل زاهدان و منطقه شرقی گسل سفیدآبه نشان می دهد. نتایج بررسی فرکتالی آبراهه ها و شکستگی ها که به کمک نرم افزار arc map به دست آمده گویای آن است که در گسل سفیدابه فعالیت تکتونیکی به طرف غرب کاهش می یابد و در گسل زاهدان این فعالیت به طرف شمال افزایش می یابد؛ به عبارتی در مرز این دو گسل بیشترین فعالیت تکتونیکی وجود دارد. رابطه بین ms و mb (بزرگی زلزله، به ترتیب برای امواج سطحی و درونی) با توجه به آمار زمین لرزه های موجود به صورتmb-3.750 ms=1.638 تعیین گردید. همچنین پارامتر لرزه خیزی منطقه (فراوانی(n به-صورت logn = -0.665 ms + 2.121 محاسبه گردید. خطر ریسک پذیری در منطقه سفیدآبه با در نظر گرفتن عمر مفید 10 ساله برای سازه های عمرانی، با احتمال 64/0 و 10/0 به ترتیب ??/? و 9?/6 ریشتر محاسبه شد. همچنین به کمک روابط تجربی دوره بازگشت زلزله 7 ریشتری در منطقه سفیدآبه ??? سال به دست آمد. همچنین مشخص شد که از میان 27 گسل مهم واقع در شعاع 150 کیلومتری منطقه، بیشترین شتاب وارد بر روستای سفیدآبه از سوی گسل سفیدآبه به میزان حدود 0.66 شتاب ثقل زمین می باشد. در حالی که گسل لوت با شتاب 0.03 شتاب گرانش زمین کمترین شتاب را بر روستای سفیدابه وارد می کند با توجه به قرارگیری گسل سفیدآبه در شمال گسل زاهدان می توان گفت گسل زاهدان بیشتر از گسل های دیگر منطقه بر گسل سفیدآبه انرژی وارد می کند. با توجه به شواهد متعدد فوق مشخص می گردد که گسل سفیدآبه تحت تاثیر گسل زاهدان می باشد.